Alweer een tijd terug schreef ik een aantal blogs (1, 2) over het onderwerp ‘spirituele politiek’. Volgens onderzoeksbureau Motivaction valt ruim een kwart van de Nederlanders onder de categorie van ‘ongebonden spirituelen’. Een samenraapsel van new agers, ‘ietsisten’, holisten, paganisten en yoga-beoefenaars, kortom mensen die geloven dat er ‘meer’ is maar dat niet bij een van de traditionele geloven zoeken. Wel geloven ze in ‘positief denken’ en vertrouwen ze op intuïtie. Een blad dat een mooi beeld geeft van datgene waar deze mensen zich mee bezighouden is het immens populaire Happinez.
Ik vroeg me destijds af of deze groep, die kritisch lijkt te staan ten opzichte van veel misstanden in de moderne samenleving, politiek actief te maken is. Uiteindelijk was ik behoorlijk kritisch over het mogelijke politieke potentieel. De vele new age therapieën zijn juist een doekje voor het bloeden in een samenleving die steeds ‘flexibeler’ en neoliberaler wordt en in hun ‘shop-‘karakter spiegelen ze de structuur van diezelfde maatschappij. Zouden deze spirituelen nu werkelijk naar een betere wereld streven of gaat het er gewoon om dat ze zichzelf in hun eigen bewierookte wereldje gelukkig voelen?
11 Maart jl. werd de Partij voor Mens en Spirit opgericht. Al ruim daarvoor had Lea Manders, één van de oprichtsters, contact met me gezocht om te vragen of ze gebruik mocht maken van één van mijn blogjes. Dat verwonderde me, vanwege het kritische karakter van die stukjes. Maar –zo vertelde ze me- juist daarom wilde ze naar mijn schrijfsels verwijzen, om bewust te worden van de eigen valkuilen. Zoveel zelfreflectie had ik van nieuwe spirituelen niet verwacht en was dan ook blij verrast. Het is altijd fijn als datgene wat je schrijft enige impact heeft.
Ik heb eindelijk wat tijd gevonden om de website van de PMS (wel een beetje rare afkorting) eens goed te bekijken. Ik vond veel van de visie en uitgangspunten van de partij uitgesproken sympathiek, maar tegelijkertijd erg idealistisch. Bijvoorbeeld:
‘De economie wordt niet meer centraal gesteld, maar economie wordt gezien als de “dienende en verbindende bloedstroom van het totale systeem”. De mens is er niet voor de economie, maar economie staat in dienst van de mens.
1. Praktisch: Instellingen en bedrijven maken de belangen van de werknemers nooit ondergeschikt aan eigenbelang of aan materialistische uitgangspunten.’
Bedrijven die hun belangen niet ondergeschikt maken aan eigenbelang en materialistische uitgangspunten? Dat is een uitgesproken radicale stelling. Wel heel sympathiek trouwens en netjes doorgeredeneerd vanuit hun spirituele uitgangspunten. In dit opzicht had ik ongelijk: spiritualisme heeft wel degelijk een maatschappijkritisch potentieel. Ze lopen dan echter wel weer tegen een ander gevaar aan. Dat is het gevaar van de veel te hoge idealen. Spirituelen zijn toch al wolkenridders: als ze hun uitgangspunten niet realistisch formuleren zullen ze mijn inziens al helemaal niet serieus worden genomen. Beter kunnen ze hier iets zeggen over het stimuleren van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen, bijvoorbeeld via een subsidiestelsel. Dichter bij huis en haalbaarder.
Overigens zijn andere ideeën veel praktischer geformuleerd. Neem nou:
‘De mens en diens vrije geestelijke en persoonlijke ontwikkeling staan steeds centraal. De mens wordt gezien als integraal verbonden met de natuur. Alles maakt deel uit van één systeem.
1. Praktisch: Mens en natuur horen bij elkaar. Elke mens dient in de buurt groen en ruimte te hebben om zich vrijelijk te kunnen ontwikkelen, evenals onderwijs en een leefomgeving die het individu aanvult en respecteert.’
Dat is nog eens een heel concrete uitwerking van een theoretisch uitgangspunt! Als de partij het voor elkaar krijgt om hun spirituele filosofie, die veel mensen in Nederland aan zal spreken, om te zetten in dit soort praktische standpunten in een verkiezingsprogramma, dan zouden ze volgens mij best nog wel eens op een aantal zetels kunnen rekenen.
De vraag is echter niet of een dergelijke partij niet ten onder gaat aan de individualistische overtuigingen van de verschillende leden. Oude religieuze partijen, zoals CDA of Christenunie gaan uit van geïnstitutionaliseerde religie. De uitgangspunten daarvan staan min of meer vast. Hoe moet dat met de enorme diversiteit aan spirituele filosofieën die ten grondslag liggen aan het wereldbeeld van ‘ongebonden spirituelen’? Gaat daar überhaupt enige samenbindende werking vanuit? Het zal een uitdaging zijn voor de spirituelen om hun uitgangspunten zodanig te formuleren dat al deze groepen zich er in kunnen vinden. Ik ben benieuwd hoe dat zich zal ontwikkelen.
Dylan van Rijsbergen 
Dylan.
Bedankt voor het schrijven van dit artikel over Mens en Spirit. Het is fijn om te lezen dat je ons een kans geeft. Je toch nog enigzins kritische houding valt volledig te begrijpen. Het is en zal een enorme uitdaging blijven om mensen met zoveel verschillende achtergronden en visies tot één gezamenlijke concreet te maken visie te brengen. Maar is het leven niet één en al uitdaging. Het niet aangaan van die uitdagingen veroorzaakt stilstand en dus achteruitgang.
De grote samenbindende factor binnen Mens en Spirit is om al hetgeen er al concreet en praktisch is ontwikkeld op velerlei gebieden, zoals duurzame energie , duurzaam bouwen, duurzame landbouw en economie met elkaar te verbinden. Wij willen niet het wiel opnieuw gaan uitvinden, slechts al dat er al is bij elkaar gaan brengen. Op een respectvolle manier die verbindingen tot stand te willen brengen is hetgeen velen enorm aanspreekt. We willen daarbij gebruik maken van bottum up netwerken, om daarmee ons draagvlak te vergroten.
Zelf voel ik mij geïnspireerd door de antroposofie, een levensvisie die zeer praktisch is ingesteld. Daarnaast is voor mij als spiritueel ongebondene, zelfs ongebonden ten opzichte van de Antroposofische Vereniging, het dagelijkse leven het belangsrijkste werkterrein. Hoe ga ik met mijzelf, anderen en de natuur om is daarbij telkens de toetssnde vraag.
Tja en dan die ongelukkige afkorting PMS. Die gebruiken wij niet. Wij spreken liever van Mens en Spirit.
Hartelijke groet,
Arend Zeevat
vind het zeer idealistisch en ben blij dat er mensen zijn die zo over spiritualiteit en politiek denken, echter er zijn een paar dingen die spirituele politiek in de weg staan, dat zijn vooral geld, macht, corruptie en maatschappelijke draagkracht voor de idealen. Niet iedereen is even spiritueel maar wel zou iedereen baat kunnen hebben bij spirituele voorlichting. Neem bijvoorbeeld kinderen en hun school en beroepskeuze, dit wordt een stuk makkelijker en gepaster als een nummeroloog of astroloog zich hiermee bezig zou houden waardoor iemand een veel prettiger leven krijgt. Ook zou een goede astroloog bijvoorbeeld gevaarlijke mensen kunnen screenen voordat ze gevaarlijk worden als sociale preventie. In china hadden ze vroeger een ministerie van de i tjing, dit was het belangrijkste ministerie, een zeer spiritueel iets waardoor vele uitvindingen zoals het kompas, landbouwwerktuigen en allerlei nieuwigheden het licht hebben gezien. Ook is met feng shui grote vooruitgang geboekt in bepaalde beleidsterreinen. De mens heeft meer met de elementen van doen dan hij zelf vaak beseft.